Źródło:http://www.pi.gov.pl
Tematyką klastrów coraz częściej interesują się nie tylko przedsiębiorcy, ale także inne środowiska, w tym władze rządowe i samorządowe. Na klastry zwracają uwagę uczelnie wyższe, instytuty badawczo-rozwojowe. Uczestnictwo w klastrach staje się coraz bardziej atrakcyjne dla przedsiębiorstw. Ten ogólny wzrost zainteresowania, spowodowany w szczególności korzyściami z funkcjonowania w takiej strukturze, powoduje konieczność zastanowienia się jakie wartości są tworzone w klastrze.
Zagadnienia te mają charakter wielopłaszczyznowy. Stąd w publikacji można odnaleźć zarówno odwołania do literatury przedmiotu, a także autorskie przemyślenia i koncepcje powstałe na bazie doświadczeń autorów, prowadzonych przez nich badań, a także będące efektem rozmów i dyskusji z menedżerami klastrów. Intencją autorów było połączenie rzetelnej wiedzy merytorycznej, w tym o charakterze naukowym, z praktycznymi przykładami pomagającymi zilustrować poruszane tematy. Publikacja zawiera wiele wskazówek oraz pomysłów dla menedżerów, animatorów i ekspertów klastrów, a także praktyczne zadania i ćwiczenia ułatwiające implementację proponowanych działań na potrzeby funkcjonowania klastrów. Struktura publikacji odzwierciedla główne obszary tematyczne tworzenia wartości w klastrze.
Rozdział 1 stanowi swego rodzaju kompendium wiedzy na temat tworzenia wartości w klastrze. W pierwszej kolejności przedstawiono wielowymiarowość pojęcia sieci, którą zdefiniowano w znaczeniu ekonomicznym, na poziomie społecznym i organizacyjnym. W konsekwencji zaprezentowano model sieci powiązań międzyorganizacyjnych, zawierający wymiar poznawczy, relacyjny strukturalny sieci. Warto zwrócić uwagę na przedstawione różnice pomiędzy siecią a klastrem.
W dalszej częścipublikacji omówiono procesy i łańcuch wartości odwołując się do koncepcji M. Portera. To z kolei pozwoliło przedstawić klastry jako układ zależności - pomiędzy siecią a łańcuchem wartości. Zostały omówione sieciowe formy organizacji klastrów takie jak: porozumienia międzyorganizacyjne, sieci procesowe oraz regionalne systemy przemysłowe. Na wartość powstającą w klastrze oddziałuje szereg czynników, które przedstawiono w przekroju trzech grup czynników: organizacyjnych, marketingowych i finansowych. Trafne ich zidentyfikowanie i określenie stopnia ważności niejednokrotnie pozwala udzielić odpowiedzi na pytanie, gdzie tkwi potencjał w tworzeniu wartości klastra.
W tej częścipublikacji wprowadzono pojęcia synergii w klastrze oraz efektu sieci. W konsekwencji opracowano tzw. „pogłębiony model klastrowej sieci wartości” wskazujący na trzy poziomy aktywności klastra. Dla menedżerów klastrów istotne są odpowiedzi na pytania: kto tworzy wartość i dla kogo? jakie mamy typy interesariuszy czyli grupy podmiotów w klastrowej sieci wartości oraz jakie są zależności między nimi. Zrozumienie różnych oczekiwań, celów, wnoszonej wartości oraz uwarunkowań ułatwia budowanie partnerstwa.
Kontynuując omawianie tworzenia wartości w klastrze przedstawione zostały zagadnienia potencjału zasobowego klastra, a w tym metody analizy zasobów klastra, mapowanie klastrów oraz mapowanie kompetencji klastrów. Kolejnym elementem tworzenia wartości w klastrze są relacje. Zostało wprowadzone pojęcie koopetycji, a także przedstawiono wytyczne udanego partnerstwa oraz zasady skutecznego networkingu. Ostatnia część Rozdziału 1 poświęcona została projektowaniu i doskonaleniu działań w klastrowej sieci wartości.
W Rozdziale 2 przedstawiono wewnętrzną i zewnętrzną perspektywę klastra w analizie łańcucha wartości. Zwrócono uwagę, że klaster może być rozpatrywany w dwóch wymiarach: jako samodzielny łańcuch wartości oraz jako ogniwo międzynarodowych łańcuchów wartości. W celu zrozumienia zdolności klastrów do oddziaływania na rynki zewnętrzne wprowadzono pojęcie dynamiki klastrów,mobilności klastrów oraz ich ekspansywności. W tym kontekście przedstawiono potrzeby internacjonalizacji według faz rozwoju klastrów.
Podsumowując prezentowane treści z Rozdziałów 1 i 2 została omówiona koncepcja klastrowych łańcuchów wartości oraz metody łańcucha wartości do poszukiwania kierunków rozwoju klastra tj. metoda punktowa, metoda pięciu obszarów, metoda Banku Światowego oraz metoda UNIDO. Rozdział 2 kończy charakterystyka world class clusters, jako wymiaru globalnego klastrowych łańcuchów wartości.
Rozdział 3 prezentuje wybrane elementy zarządzania klastrową siecią wartości jako źródła przewagi konkurencyjnej.Został zaprezentowany wpływ innowacyjności na konkurencyjność klastrowej sieci wartości. W klastrach występuje pewna specyfika zapotrzebowania na procesy innowacyjne zależna od zidentyfikowanego typu klastra. Dlatego wyodrębniono cztery rodzaje klastrów: klastry oparte na wiedzy, na korzyściach skali, uzależnione od dostawcy orazklastry wyspecjalizowanych dostawców. Przedstawiono modele procesu innowacji dla klastrów, a szczególnie tzw. otwarty model innowacji. Następnie przedstawiono znaczenie zarządzania wiedzą w klastrowych sieciach wartości. Zostały zaprezentowane sposoby uczenia się oraz oddziaływania wiedzy na tworzenie wartości w klastrze. Jako ostatni element przedstawiono markę jako narzędzie kreowania wartości klastra, ze szczególnym uwzględnieniem samego mechanizmu tworzenia marki.
Rozdział 4 koncentruje się na poszukiwaniach rozwiązań w ramach klastrowej sieci wartości. W pierwszej kolejności zaprezentowany został audyt, jako narzędzie doskonalenia efektywności innowacyjnej w klastrze. Omówiony został proces wdrażania transferu technologii dla podmiotów klastrowych. Następnie przedstawiono metodę wdrażania innowacji nastawionych na kreowanie nowych pomysłów i rozwiązań w oparciu o wiedzę zwaną innowacją opartą na użytkowniku (ang. user-driven innovation UDI).Bazuje ona nazrozumieniu obecnych i utajnionych potrzeb użytkowników, systematycznie angażujących się w proces rozwoju. W dalszej części zostały poruszone zagadnienia designu i wzornictwa jako instrumentów zwiększania wartości klastra, w tym zdefiniowano i opisano znaczenie przemysłu kreatywnego. Kolejnym obszarem działań klastra, gdzie można doskonalić tworzenie wartości jest partnerstwo z jednostkami samorządu terytorialnego. Wskazano formy i narzędzia wstępnej interwencji sektora publicznego na tle procesów rozwoju inicjatyw klastrowych. Opisano źródła finansowania klastrowych sieci wartości wraz z klasyfikacją źródeł finansowania rozwoju łańcucha wartości. Ostatnie zagadnienia rozdziału zawierają omówienie wykorzystania nowoczesnych technologii informatycznych i produkcyjnych w funkcjonowaniu i rozwoju klastrów.
Z kolei Rozdział 5 obejmuje zagadnienia klastrów wirtualnych. Wyjaśnione zostało pojęcie i specyfika organizacji wirtualnych. Przedstawione zostały zalecenia dla menedżera klastra w kontekście wyzwań zarządzania organizacją wirtualną. Następnie zaprezentowano wsparcie nowoczesnych technologii, a w tym przydatność wybranych internetowych technik komunikacji. Omówiono korporacyjne systemy informacyjne jako nową formę budowania relacji w klastrze. W rozdziale przedstawiono model organizacji wirtualnej jako wynik poszukiwania najlepszej kompozycji elementów wirtualnych i materialnych e-klastra. Wyjaśniono zadania kreatora organizacji wirtualnej, które powinien realizować menedżer klastra. Ważnym elementem tego rozdziału jest także metodologia opracowywania modelu e-klastra oraz współpraca klastrów w ramach wirtualnych sieci wartości.
Publikację kończy studium przypadku Holenderskiego Klastra Kwiatowego, który może stanowić wzorcowy przykład systemowego myślenia i działania w ramach klastrowego łańcucha wartości.
Categories: Ogłoszenia